تعدادی از عناصر مهم را که در سیستمهای آلی و زیستی دخالت میکنند، میتوان به سهولت با روشهایی که در مرحله پایانی به یک تیتراسیون اسید و باز ختم میشوند، اندازه گیری کرد. عموما عناصری که قابلیت این نوع تجزیه را دارند، غیر فلزند و شامل کربن ، نیتروژن ، گوگرد ، کلر ، برم ، فلوئور و چند گونه نامتداول دیگرند. در هر مورد ، عنصر به یک اسید یا بازمعدنی،تبدیل،ومتعاقباتیترمیشود.
بعنوان مثال ،
نیتروژن در بسیاری از مواد با اهمیت در پژوهش ، صنعت ، کشاورزی یافت
میشود. مثلا نیتروژن در اسیدهای آمینه ، پروتئینها ، داروهای سنتزی ،
کودهای شیمیایی ، مواد منفجره ، خاک ، آبهای آشامیدنی و رنگها وجود دارد.
پس روشهای تجزیهای برای تعیین نیتروژن بویژه در مواد آلی از اهمیت بسیاری
برخوردارند.
اندازه گیری مواد معدنی
تعداد زیادی از گونههای معدنی
را میتوان توسط تیتراسیون با اسیدها یا بازهای قوی اندازه گیری کرد.
بعنوان مثال ، نمکهای آمونیوم را میتوان بسادگی با تبدیل به آمونیاک توسط
باز قوی و سپس تقطیر در دستگاه کلدال اندازه گیری کرد. آمونیاک طبق روش
کلدال جمع آوری و تیتر میشود. روشی را که برای نمکهای آمونیوم بیان شد،
میتوان برای اندازه گیری نیترات و نیتریت معدنی تعمیم داد.
تعیین گروههای عاملی آلی
تیتراسیونهای خنثیشدن برای سنجش مستقیم و غیر مستقیم انواع گروههای عاملی آلی روشهای سادهای را فراهم میکنند.
کاربرد واکنشهای خنثی شدن در محیط غیر آبی
دو
نوع از ترکیباتی را که در محیط آبی قابل تیتر کردن نیستند، میتوان با
تیتراسیون خنثیشدن در حلالهای غیر آبی مناسب اندازه گیری کرد. دسته اول ،
اسیدها و بازهای آلی با وزن مولکولی زیادند که انحلالپذیری محدودی در آب
دارند. نوع دوم ترکیبات معدنی یا آلی هستند که از نظر اسید و باز آنقدر
ضعیف هستند ( یا کوچکتر از ) که نقاط پایانی رضایتبخشی در محیط آبی
ارائه نمیدهند.
مثالهایی از این دسته عبارتند از آمینهای آروماتیک ، فنلها و نمکهای مختلفی از اسیدهای معدنی و کربوکسیلیک. اغلب ترکیباتی که نقاط پایانی رضایت بخشی در آب ندارند، در حلالهایی که خاصیت اسیدی یا بازی آنها را افزایش میدهند نقاط پایانی تیزی را ارائه میدهند.
هر چند تیتراسیونهای غیر آبی ، اندازه گیری گونهای را که در آب قابل تیتراسیون نیست، امکان پذیر میسازند، معایب چندی نیز در استفاده از آنها وجود دارد. معمولا حلالها ، گران و اغلب فرار و سمیاند. همچنین اکثر آنها ضرایب انبساط کاملا بزرگی دارند و کنترل بیشتری دمای واکنشگر برای جلوگیری از بروز خطاهای نامعین در اندازه گیری حجم لازم است.