استخراج گاز

ذخائر زیر زمینی نفت و گاز

سوختهای فسیلی شامل نفت و گاز در عمق سه تا چهار کیلومتری اعماق زمین و در خلل و فرج لایه‌های آن و با فشار چند صد اتمسفر بصورت ذخیره می‌باشند. گازهای طبیعی زیرزمینی یا به تنهایی و یا به همراه نفت تشکیل کانسار (معدن) می‌دهند. که در هر دو صورت از نظر اقتصادی بسیار گرانبها می‌باشد. درصورت همراه بودن با نفت گازها در داخل نفت حل می‌شوند، و عمدتاً نیز بهمین صورت یافت می‌گردد و در این رابطه مولفه‌های فیزیکی مواد – حرارت و فشار مخزن تأثیرات مستقیم دارند و نهایتا درصورت رسیدن به درجه اشباع تجزیه شده و بلحاظ وزن مخصوص کمتر در قسمت‌های فوقانی کانسار و بر روی نفت یا آب به شکل گنبدهای گازی (GAS DOME) قرار می‌گیرند.گاهآ درمخازن گازهای محلول در آب نیز مشاهده شده است گاز متان در حرارت و فشار موجود درکانسارها متراکم نمی‌گردد بنابراین همیشه بصورت گاز باقی مانده ولی در مخازنی که تحت فشار بالا هستند بشکل محلول در نفت در می‌آید . سایر اجزای گاز طبیعی در مخازن نسبت به شرایط موجود در کانسار در فاز مایع یا فاز بخار یافت می‌شوند. گازهای محلول در نفت بمثابه انرژی و پتانسیل تولیدمخزن بوده و حتی المقدور سعی می‌گردد به روشهایی از خروج آنها جلوگیری گردد ولی در هر حال بسیاری از گاز محلول در نفت در زمان استخراج همراه با نفت خارج می‌گردد .در سالهای پیش از انقلاب در صد بالایی از آن از طریق مشعل سوزانده می‌شدو بهدر می‌رفت ولی در سالهای بعد تا بحال بتدریج و با اجرای طرهایی منجمله طرح آماک از آنها به عنوان تولیدات فرعی استحصالی از میادین نفت کشور بمنظور تزریق به مخازن نفتی - تولید مواد خام شیمیایی و سوختی با ارزش استفاده می‌کنند.

واحدهای پالایش

1- واحد تقطیر در جو و خلاءاین واحد با ظرفیت اسمی 000/150 بشکه در روز طراحی و راه اندازی شده است .
محصولات تولیدی این واحد عبارتند از :

  1- گازهای سبک ( سوخت پالایشگاه )
  2- گاز مایع
  3- بنزین خام سبک
  4- بنزین خام سنگین
  5- نفتای مخلوط
  6- نفت سفید
  7- نفت گاز ( سبک و سنگین )
  8- خوراک واحد هیدروکراکر
  9- برش روغن خام
  10- نفت کوره
  11- خوراک واحد کاهش گرانروی
  12- خوراک واحد قیر

هزاره جدید در صنعت فرآورش گاز

خلاصه مقاله:

امروزه فن آوریهای بسیار زیادی برای فرآورش،انتقال وبکار گیری از منابع گاز طبیعی شکل گرفته اند. انتقال گاز طبیعی به واسطه ماهیت گازی آن با دشواری روبرو است وحتی استفاده از ساده ترین روش انتقال یعنی خطوط لوله در فواصل طولانی با مشکلات زیادی روبرو می شود.تبدیل گاز طبیعی به فراوردهای مایع و محصولات ارزشمند اقتصادی و زیست محیطی GTL به عنوان یک روش   اقتصادی، توانسته است دشواری حمل گازبه بازارهای دوردست را تاحد زیادی برطرف سازد.در این مقاله ما تلاش خواهیم کرد تا ضمن بیان روش GTL به عنوان جدیدترین فن آوریی در صنعت فرآورش گاز ترش،مهندسی فرآیند آن رابا استفاده از دو مدل بسیارموفق Qatar Petroleum وSasols Oryx  تشریح کرده،محصولات به دست آمده در تکنولوژیمشهورشرکت شل یعنی Smdsرابیان کرده ودرنهایت پیشنهادهایی برای استفاده از این تکنولوژی مفید و سود آور اقتصادی برای تصمیم گیران صنعت گاز کشورمان ارائه خواهیم داد.

نم زدایی یا رطوبت زدایی

یکی از مراحل پالایش گاز طبیعی است. پس از تفکیک نفت با گاز مقداری آب آزاد همراه با گاز طبیعی وجود دارد که بیشتر آن توسط روش های جداسازی ساده در سر چاه یا در نزدیکی آن از گاز جدا می‌شود. در حالیکه بخار آب موجود در محلول گاز میبایست طی فرایندی بسیار پیچیده تحت عنوان عملیات نم‌زدایی و یا رطوبت‌زدایی از گازطبیعی تفکیک گردند.

در این فرایند بخار آب متراکم و موجود در سطح توسط ماده نم‌زدا جذب و جمع آوری می‌گردد.

چگونه گاز طبیعی قابل مصرف می شود

پردازش گازطبیعی

گازطبیعی که از زیرزمین تا سرچشمه بالا آورده می شود کاملا با گازطبیعی مصرف کنندگان متفاوت است. اگرچه پردازش گازطبیعی در بسیاری از جنبه ها ساده تر از پردازش و پالایش نفت خام است، اما به اندازه نفت، پردازش آن قبل از استفاده توسط مصرف کنندگان ضروری است.گازطبیعی که توسط مصرف کنندگان استفاده می شود، بیشتر از متان تشکیل شده است. اگرچه گازی که در سرچشمه یافت می شود و بیشتر ترکیبات آن متان است نیاز به پردازش زیادی ندارد و خالص است.گازطبیعی خام از سه نوع چاه استخراج می شود: چاه های نفت، چاه های گاز و چاه های متراکم. گازطبیعی که از چاه های نفت استخراج می شود عموما به نام «گاز همراه» شناخته می شود. این گاز می تواند جدا از نفت در تشکیلات وجود داشته باشد (گاز آزاد) یا این که در نفت خام حل شده باشد (گازمحلول).

فرآورش گاز با آمین

قبل از اینکه به شرح عملیات ـ واحد تصفیه گاز ( شیرین سازی ) پالایشگاه NGL 1200 بپردازیم باید اصل پروسه توضیح داده شود که این عملیات ـ واحد تصفیه گاز طی چه پروسه ای دارد صورت می گیرد پروسه ای که برای تصفیه گاز در این پالایشگاه انتخاب شده است پروسه تصفیه گاز با آمین ها می باشد نوع آمین به کار رفته در این پروسه تصفیه MEA می باشد و چرا از آمین MEA استفاده شده است در ادامه کار توضیح داده خواهد شد که چرا از آمین های دیگر مثل DEA در این پالایشگاه استفاده نشده است .

ما در این مبحث سعی نموده ایم به چراهای زیادی در قبال پروسه تصفیه گاز پاسخ دهیم . تصفیه گاز در حقیقت جدا کردن موادی نظیر هیدروژن سولفوره و گاز کربنیک از گاز طبیعی و یا گاز مایع می باشد . بیش از 70 درصد تأسیسات فرآورش گازها دارای تأسیسات شیرین سازی گاز می باشند . معمولاً گازهای طبیعی ترش هم دارای هیدروژن سولفوره و هم محتوی گازکربنیک می باشند . کربونیل سولفاید ( COS ) کربن دی سولفاید ( CS₂ ) و مرکاپتانها و سایر مشتقات گوگرد نیز ممکن است در گاز طبیعی موجود باشند . تصفیه گاز از هیدروژن سولفوره و سایر ترکیبات گوگردی باید مشخصات استاندارد گازهای شیرین برای فروش در بازار را برآورد نماید . جدا نمودن گازکربنیک از گازهای طبیعی معمولاً به خاطر افزایش ارزش حرارتی و پایین آوردن حجم گاز در سیستم انتقال و برآورد نمودن پاره ای نیازهای ویژه برای کارخانجات پتروشیمی انجام می پذیرد . فرایند کلی سیستم های فرآورش گاز و موقعیت واحدهای تصفیه گاز در آن در شکل نشان داده شده است .

شیمیدانان کاشف در قرن 19

شیمیدانان کاشف در قرن 19

شیمیدانی که در قرن نوزدهم در کشف پدیده‌های مهم شیمی نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. 

داوی:
در سال 1800 با استفاده از سیل ولتا ، پدیده الکترولیز را کشف و با ارائه نظریه الکترو شیمیایی خود خاصیت الکتریکی مواد و ماهیت پیوند شیمیایی را که بر اساس نظریه اتمی دالتون معین شده بود مشخص کرد و با الکترولیز قلیایی ، فلزات قلیایی را تهیه کرد که سود و پتاس عنصر نیستند بلکه سدیم و پتاسیم جزو عنصرها بوده ، سود و پتاس موادی مرکب‌اند

رزین اپوکسی

رزینهای اپوکسی به عنوان رزینهای اپوکسید نیز شناخته میشوند. ویژگی شناسه این رزینها دارا بودن بیش از یک گروه epoxy-2 و 1 در ساختار مولکولی است. این گروه ممکن است در بدنه زنجیر باشد ولی معمولاَ در انتها قرار دارد.
در شرایط مناسب واکنش، گروه اپوکسی می تواند با اسیدها، ایندرید اسیدها، آامینها و الکل واکنش تراکمی به همراه جابجایی هیدروژن به گروه اتیلن اکسید، بدهد. این واکنشها امکان افزایش طول زنجیر یا شبکهای شدن را بدون آزاد کردن مولکولهای کوچک مانند آب فراهم میکند. بنابراین محصولات اپوکسی در مقایسه با اکثر رزینهای گرما سخت، جمع شدگی کمتری در اثر پخت نشان می دهند.